Báo cáo Đồng Tâm

Phạm Đoan Trang & William Nguyễn, tháng 9 năm 2020

Tóm tắt sự kiện

Khoảng từ 1 đến 3h sáng ngày mùng 09 tháng 01 năm 2020, hàng nghìn cảnh sát thuộc nhiều lực lượng: đặc nhiệm, cơ động, hình sự, trọng án, đặc biệt cảnh sát điều tra, phối hợp với các lực lượng tại địa phương bao vây và tấn công xã Đồng Tâm, nơi cách cánh đồng Sênh –khu vực đất tranh chấp – khoảng 5km.

Trước đó, dân làng không hề được thông báo gì, nhưng có nghe loa truyền thanh xã nhắc đi nhắc lại rằng đất Đồng Tâm là đất quốc phòng – quan điểm mà chính quyền đã lặp lại nhiều lần trong nhiều năm qua về vùng đất tranh chấp này. Ý thức được thông điệp ngầm là chính quyền sẽ tổ chức cưỡng chế, dân Đồng Tâm tuyên bố trong một đoạn video được ghi hình lại vài tiếng đồng hồ trước khi diễn ra vụ tấn công, rằng họ sẽ “chiến đấu tới cùng” để giữ được mảnh đất.

Theo truyền thông độc lập của dân và blogger, phía công an đã cắt mạng internet và phá sóng điện thoại trước, sau đó ồ ạt tiến vào làng với hơi cay và lựu đạn, chất nổ. Cuối cùng, công an xông vào nhà riêng của ông Lê Đình Kình – người được xem như thủ lĩnh tinh thần của ngôi làng –và bắn chết ông.

Các nhân chứng thuật lại cảnh “hàng ngàn cảnh sát tiến quân vào làng” ném lựu đạn gây choáng, bắn đạn hơi cay, đạn cao su, chặn tất cả các ngả đường và ngõ ngách, đánh đập người dân trong làng một cách bừa bãi, kể cả phụ nữ và người già.

Buổi sáng 09/01, 26 người, phần lớn là thành viên đại gia đình ông Lê Đình Kình, đã bị công an bắt. Cùng lúc, các trang mạng của đội ngũ dư luận viên ở Việt Nam đưa tin “có ba chiến sĩ hy sinh” vì bị “bọn khủng bố” sát hại, cùng hình ảnh một thi thể cháy đen, không nhận rõ nhân dạng.

Báo đài chính thống của nhà nước, chỉ lấy nguồn tin duy nhất từ Bộ Công an, cho hay, người dân đã tấn công công an bằng “lựu đạn, bom xăng và dao” khi lực lượng công quyền đang dựng tường rào bảo vệ sân bay Miếu Môn. Nguồn tin của công an cũng cáo buộc dân làng đã cản trợ người thi hành công vụ và “gây rối trật tự công cộng” – một thuật ngữ thường được gán cho tất cả các hành động phản kháng chính quyền tại Việt Nam.

Các bức ảnh chụp và video được đăng tải trên mạng xã hội đã cho thấy rất nhiều bằng chứng về việc nhà chức trách đã bạo hành người dân, bao gồm một đoạn video mà trong đó bà Dư Thị Thành – vợ của ông Kình – kể về việc đã bị công an tra tấn để ép khai nhận chồng bà đã dùng lựu đạn để tấn công lực lượng chức năng.

Ngày 13/01, truyền thông nhà nước phát đi hình ảnh của một số người dân làng bị bắt, với khuôn mặt xây xát và thâm tím, cúi đầu nhận tội. Báo chí cũng công bố quyết định của công an khởi tố 26 cá nhân, trong đó có 5 người là con trai và cháu của ông Kình là Công, Chức, Quang, Doanh và Uy, vì tội “giết người” và “chống người thi hành công vụ”. Trong những tháng sau đó, công an tiếp tục bắt giam thêm vài người dân Đồng Tâm khác.

Về tác giả

Phạm Đoan Trang là một nhà báo, nhà hoạt động dân chủ ở Việt Nam. Tốt nghiệp chuyên ngành

kinh tế quốc tế, Đại học Ngoại thương Hà Nội, Đoan Trang đã làm việc trong lĩnh vực truyền thông (báo chí, truyền hình, xuất bản) từ cuối năm 2000. Hiện Đoan Trang là biên tập viên của Luật Khoa tạp chí.

Đoan Trang là tác giả, đồng tác giả của nhiều cuốn sách, trong đó có: “Anh Ba Sàm”, “Từ Facebook xuống đường”, báo cáo “Toàn cảnh thảm họa môi trường biển Việt Nam” (2016), “Chính trị bình dân” (2017), “Phản kháng phi bạo lực” (2017), “Học chính sách công qua chuyện đặc khu” (2018), “Politics of a Police State” (2019).

Will Nguyen là một người viết, một nhà hoạt động dân chủ. Anh cộng tác với nhiều tổ chức xã hộidân sự ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, làm các công việc: đào tạo nhà hoạt động, biên dịch sách (các tác phẩm của giới đối kháng) và biên tập báo chí, cũng như vận động quốc tế cho mục đích cải cách chính trị ở Việt Nam.

Anh tốt nghiệp Đại học Yale năm 2008 với bằng cử nhân ngành nghiên cứu Đông Á, và vào năm 2018, sau khi tốt nghiệp cao học chính sách công tại Đại học Quốc gia Singapore, đã bị bắt giam và bỏ tù ở Việt Nam một thời gian do tham gia biểu tình.

Toàn văn báo cáo tại đây: https://drive.google.com/file/d/1lyghZgxJomcZM8CPTd2nWlhnRKz9paZQ/view?fbclid=IwAR2yDW4N_BDRTXLz8wxJhqESxWGnGOngTHufmvZARTHFVgyXxKKXFffJLNI